Quả Bóng Vàng - Có những điều sẽ không thay đổi

Vào mỗi dịp cuối năm, những tranh luận xung quanh QBV - giải thưởng cá nhân cao quý nhất trong bóng đá lại khiến các diễn đàn sôi sục. Nhưng sau nhiều năm như thế, những quy luật dần được nhìn ra, được cố định, và nó sẽ vẫn vậy, dù không đáp ứng được mong muốn của tất cả mọi người.

Đề cao cá nhân

QBV là giải thưởng cá nhân, nhắc lại như vậy để khẳng định, nó dựa trên màn trình diễn cá nhân để xét đoán là hoàn toàn hợp lý. Sự kém ưu ái với những cầu thủ nằm trong những tập thể thành công hơn nhưng bản thân họ không thật nổi trội, nói cho cùng cũng không phải là khó hiểu. Nếu cần một giải cho đội bóng thành công nhất, nó nên là "Đội bóng vàng" hay cái gì tương tự. 

Tuy nhiên, có một vấn đề người ta hay thắc mắc, sự xuất sắc của một người trong một môn thể thao đồng đội phụ thuộc lớn vào những người khác thi đấu xung quanh. Quả thực, khá khó để nói QBV cũng giống với những sự vinh danh trong điền kinh, bơi lội, hay quần vợt, các môn mang đậm dấu ấn "một người".
 

Danh hiệu Quả bóng vàng 2014 vẫn là cuộc đua của Cristiano Ronaldo và Lionel Messi. Ảnh: Internet

Sẽ là một vòng quay những câu hỏi logic túm đuôi nhau. Ronaldo ấn tượng hơn Messi ở cấp câu lạc bộ, nhưng một phần vì chính Real cũng hoàn thiện hơn Barca mùa trước. Messi vào đến chung kết World Cup khi Ronaldo bị loại sớm, nhưng tuyển Argentina chất lượng hơn Bồ Đào Nha khá rõ, lại nằm ở bảng đấu dễ dàng. Hay những nhà vô địch như Neueur, Muller, họ là chủ chốt trong tuyển Đức, nhưng giả sử Neuer bắt cho Bồ Đào Nha còn Ronaldo thế chỗ Muller, thì câu chuyện lại trở nên rất khác. 

Chưa kể, World Cup là giải đấu ngắn, lấy nó để phủ nhận nỗ lực cả năm ở câu lạc bộ là không thuyết phục. Chính ở Champions League, cũng Neuer ấy, Muller ấy lại là bại tướng của Ronaldo và Real. Nói chung, mọi so sánh về cá nhân đều khó đi đến cùng, đơn giản vì bóng đá là trò chơi tập thể.

Những con số thống kê cũng không hẳn là cơ sở đáng tin cậy. Có bao nhiêu người ghi bàn ở World Cup nhiều hơn Messi? Nhưng liệu được mấy người giỏi hơn anh trên thực tế? Còn nói về danh hiệu, Torres đúng ra đã phải có vài QBV. Cho nên, để hài hoà mọi tiêu chí là vô cùng phức tạp, nói bình chọn QBV mang nhiều cảm tính cũng phải thôi. Chính khán giả bằng cảm nhận xem bóng cũng phân biệt được ai tài ai kém. 

Cứ cho những Ronaldo, Messi may mắn khi là trung tâm của những câu lạc bộ mạnh, thì nhìn ngược lại, vì họ quá xuất chúng nên mới có được và duy trì được vị thế ấy. Sẽ không kỳ lạ gì khi cuộc đua QBV 2014 tiếp tục có tên hai người này ở những chặng sau cuối.

Bất công cho các vị trí khác trên sân

Là người kiểm soát mặt trận tấn công, cơ hội giành bóng vàng sẽ vượt trội so với việc đảm nhiệm vai trò phòng ngự. Cách tốt nhất để có sự công bằng, có lẽ là cần lập một hội đồng chấm điểm, hoặc chọn một tổ chức nào đó đủ uy tín và coi là nguồn điểm chính thức, tính điểm trung bình cộng của tất cả các cầu thủ trong các trận đấu chính thức. 

Nhưng, cách làm này cũng có mặt trái, trước tiên là nó quá công thức, số học, làm mất hẳn tính bất ngờ, khiến các cuộc cạnh tranh trở nên quá tính toán, nhìn rõ kết quả, không chắc là ý hay. Còn nữa, một cầu thủ không thật xuất sắc nhưng đá đều chân, chơi ở môi trường dễ thở, gặp toàn đối thủ không lớn, điểm của anh ta sẽ không thể đem cân đo đong đếm với một ngôi sao đá Premier League được. Giới hạn các ứng viên chỉ nằm trong một số giải hay một số đội thì nghe càng có vấn đề.
 

Rất nhiều ý kiến cho rằng nên trao QBV 2014 cho thủ thành Manuel Neuer của Bayern Munich và ĐT Đức. Ảnh: Internet

Bởi những bất cập về giải pháp nêu trên, sẽ không trông đợi gì có cơ chế đánh giá mọi vị trí trong mọi đội bóng trong một năm. QBV sẽ tiếp tục là cuộc chơi của những siêu sao đình đám, toả sáng ở những giải quan trọng đông người xem, và nếu thường xuyên ghi bàn thì dễ được chú ý nhất. Còn không, đó phải là những nhạc trưởng điều tiết, những chuyên gia đột phá, kiến tạo, những người mà đại đa số các fan nhìn vào đội bóng sẽ gọi tên anh ta đầu tiên. Đó là "mẫu người" của QBV.

Đồng ý những pha cản phá của thủ môn là không thể thiếu, những pha đánh chặn của hậu vệ hay tiền vệ phòng ngự ảnh hưởng đến trận đấu rất nhiều, nhưng người hay chạy khắp sân ăn mừng lại là các tiền đạo, tiền vệ công. Khán giả phát cuồng vì họ trong xúc cảm của những bàn thắng, nhứng cú sút, những màn chọc khe, ban bật, đó là sự kích thích tự nhiên với nhiều người xem bóng, ngay cả khi họ không cố tình thiên vị.

Từ lâu chúng ta đã phải nhìn vào thực tế, tiền đạo mất bóng mấy lần nhưng lập siêu phẩm là vẫn sẽ được tung hô, còn hậu vệ đá hay bao nhiêu nhưng mất bóng chỉ một lần thôi cũng đủ thành thảm hoạ. Không có công bằng hoàn hảo đâu, khi tính chất của từng vị trí rất khác nhau. 

Tranh cãi cứ tranh cãi, phản biện cứ phản biện, nhưng QBV tưởng như không có tiêu chí ấy thật ra đã có những hướng lựa chọn riêng của nó rồi. Nó có thể sẽ chính xác dần lên, hợp tình hợp lý dần lên, nhưng sẽ khó có chính xác tuyệt đối, thuyết phục tuyệt đối. Đó là chuyện hết sức bình thường xảy ra ở nhiều lĩnh vực khác chứ chẳng riêng gì trong bóng đá.