tiêu điểm

Koeman thất bại có phải vì trường phái Cruyff?

Từ Frank Rijkaard đến Frank de Boer, Ronald Koeman..., có một điểm chung xuyên suốt: họ đều chịu sự ảnh hưởng của Johan Cruyff và đều không thành công khi huấn luyện các đội không thuộc “trường phái Cruyff”. Kết luận ra sao... lại là chuyện khác!

Trường phái Cruyff (hoặc triết lý Cruyff - tùy cách diễn đạt), tóm lại là thế nào? Chơi thiên về công, theo sơ đồ chủ đạo 4-3-3, nhấn mạnh vai trò của tiền đạo cánh, tích cực di chuyển và hoán chuyển vị trí trong đội hình. Ngoài ra, chơi bóng “kiểu Cruyff” tất phải thiên về nghệ thuật chứ không cay cú ăn thua, sáng tạo quan trọng hơn kỷ luật.

Sự nghiệp huy hoàng của Johan Cruyff gắn với Ajax, Barcelona và ĐT Hà Lan, nên “trường phái Cruyff” tất nhiên phải gắn với các đội bóng ấy. Vấn đề ở chỗ: người ta càng thành công rực rỡ trong trường phái này thì càng dễ thất bại khi bị đặt vào một trường phái khác, một môi trường khác.

Lấy một ví dụ điển hình: Frank de Boer dẫn dắt Ajax lên ngôi vô địch Hà Lan 4 lần, nhưng khi cầm quân ở Inter và Crystal Palace thì “sự nghiệp” của ông ở những nơi ấy chỉ gồm tổng cộng 19 trận.

Sau khi chia tay ĐT Hà Lan (thất bại ở bán kết EURO 2000), Rijkaard “chỉ được” huấn luyện 1 mùa ở Sparta Rotterdam, và làm cho CLB này rớt hạng lần đầu tiên trong lịch sử. Nhưng khi cầm quân ở Barcelona thì Rijkaard lại vô địch Champions League và có thêm 2 chức vô địch La Liga. Rồi ông trở lại với sự tầm thường ở Galatasaray và Saudi Arabia. Luis Enrique cũng chỉ thành công rực rỡ nhất khi huấn luyện Barcelona.

Thật ra, chắp nối những chi tiết riêng rẽ thành một bức tranh tổng thể (như cái cách mà Jonathan Wilson bàn trên tờ Guardian, về “thất bại của trường phái Cruyff”, với những dẫn chứng vừa nêu) là điều đơn giản, ai làm cũng được. Vấn đề là chắp nối (hay nhìn nhận) như thế nào.

Cũng với một “quỹ từ vựng” như nhau, người ta có thể cho ra một đoạn văn vô nghĩa hoặc một áng văn chương bất tử - đấy chính là khác biệt. Tại sao vẫn chỉ với Koeman ấy, nhưng Everton lại thành công trong mùa vừa qua? Năm ngoái, đâu thấy ai bảo Everton của một “Koeman kiểu Cruyff” sẽ chắc chắn thất bại ở Premier League!

Càng quá khiên cưỡng khi bảo Diego Simeone, Juergen Klopp, Mauricio Pochettino thành công vì họ xuất thân từ môi trường khác, có những cách tiếp cận khác, và không bị gò bó trong triết lý Cruyff như Koeman.

Premier League là một môi trường rộng mở (đến một mức độ có thể nói là lớn nhất thế giới). Bóng đá Anh giờ đã quá yếu về chuyên môn, nhưng lại quá giàu để thu hút tài năng từ mọi trường phái khác nhau, nên điều gì cũng có thể xảy ra tại Premier League. “Cruyff” hay không thì, xin nhắc lại, điều quan trọng vẫn là cách làm cụ thể, chứ không có mô hình nào là đảm bảo thành công hoặc chắc chắn thất bại.

Cuối cùng, cũng nên nhắc lại: Cruyff từng bị... đẩy khỏi Ajax vì cho rằng suy nghĩ về bóng đá của ông đã lỗi thời. Lúc nào thế? Đấy chính là những lúc mà... Ajax liên tục vô địch dưới tay Frank de Boer!

Guardiola cũng sẽ... bị đuổi?

Nếu cho rằng con người của trường phái Cruyff không thể thành công trong môi trường khác, tất phải nghĩ đến cái ngày Pep Guardiola thất bại và bị sa thải ở Man City! Tất nhiên, đây chỉ là một trong những cách nói. Cách nói ngược lại: thật ra Pep đang xây dựng một Man City theo “mô hình Cruyff”. Ông thành công hay thất bại chỉ là ở chỗ có làm được việc ấy hay không!